Uluslararası Maturidilik Sempozyumu Bildirileri

Ahmet Yesevi Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanlığının katkılarıyla 04-06 Mayıs 2015 tarihinde Türkistan’da “Uluslararası Maturidilik Sempozyumu” yapıldı. “Maturidiliğin Dünü, Bugünü ve Geleceği” konu başlığıyla düzenlenen bu sempozyumun bildirileri, Ahmet Yesevi Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanlığı tarafından, Prof. Dr. Sönmez Kutlu editörlüğünde kitap olarak yayımlandı.

Türk toplulukları, İslâmiyet’i kabul ile birlikte tarihinde köklü ve önemli bir kültürel dönüşüm yaşadılar. Bugün İslam medeniyeti olarak tanımlanan medeniyetin oluşumunda önemli katkılarda bulunmakla kalmadılar, dinî hayatın çeşitli alanlarına getirdikleri yeni ve özgün yorumlarla kendilerine özgü bir dindarlık geliştirdiler. Bu dindarlığın pratik boyutunu Hanefilik, inanç boyutunu Maturidilik, tasavvufî boyutunu ise Yesevilik olarak örgütlediler. Böylece dini metinleri aklın verileriyle bütünleştirerek ahlak merkezli bir din anlayışının temellerini attılar. Türklerin İslam kimliği, genel olarak, Hanefilik, Maturidilik ve Yesevilik olmak üzere üç temel unsurun iç içe geçmesiyle oluşturuldu.

II./VIII. asrın ortalarından günümüze kadar Türk toplumlarının dinî ve düşünce hayatlarında en etkili olan fıkıh mezheplerinin başında Hanefilik gelmektedir.  Müslümanlığı kabul eden Türk toplulukları, İslam’ın inanç ve ibadetleriyle ilgili yorumları Maveraünnehir’deki Akıl Taraftarları olarak bilinen Hanefî çevrelerden öğrendikleri için Hanefî mezhebini benimsediler. Başlangıçta Ebû Hanife’nin görüşleri üzerinden İslam’a bağlılık olarak algılanan, fakat sonradan Sünnilik olarak isimlendirilen bu din anlayışı, özellikle Karahanlılar’dan itibaren Türk topluluklarının çoğunluğunun dinî hayat tarzı haline geldi.

Akıl Taraftarlığının Ebû Hanife’den sonraki önemli temsilcilerinden birisi olan İmam Mâturîdî, Ebû Hanife’nin fikirlerini geliştirerek köklü bir kelam ekolünün oluşmasını sağladı. Türkistan’da kurulan bu kelamî gelenek, onun adına nispetle Maturidilik olarak adlandırıldı. İslam inancının esaslarının tespiti ve ona yöneltilen eleştirilerin çürütülmesi için akıl ve vahyi birlikte kullanan bu ekol, Türkistan coğrafyasında yetişmiş mütekellimlerce kurumsallaştırıldı. Maturidilik, Hanefilikle birlikte Türk toplumları arasında yayıldı ve günümüze kadar korunmaya çalışıldı.

Türklerde İslam anlayışının itikadî boyutunu oluşturan Maturidilik üzerine Türkiye’de daha önce üç ayrı sempozyum düzenlenmişti. Ancak bu mezhebin doğduğu Türkistan coğrafyasında bu konu uluslararası bir sempozyumda ele alınmamıştı. İlk defa Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi,  04-06 Mayıs 2015 tarihleri “Maturidiliğin Dünü, Bugünü ve Geleceği” konusunda Uluslararası Sempozyum düzenledi. Bu sempozyum, konuyla ilgili şu ana kadar yapılan sempozyumların en kapsamlısı olarak planlandı. Dünyanın çeşitli üniversitelerinde ve araştırma merkezlerinde bulunan konunun uzmanlarını Türkistan’da bir araya getirdi. Elinizdeki bu kitap, bu sempozyuma sunulan tebliğlerden oluşmaktadır.

Editör
Prof. Dr. Sönmez Kutlu

Yayın Koordinatörü
Harun Sarıgül